In de pers
- De Gelderlander Maart 2023
- Gastblog voor FANN
- Interview Indebuurt.nl
- Artikel Autisme Centraal
Scroll naar onderen om alles te lezen.
1. De Gelderlander Maart 2023
Het interieur is belangrijk voor iemand met autisme, zegt Ester Selten uit Nijmegen. ,,Thuis moet de plek zijn om op te laden.” Ze geeft advies over een autismevriendelijke inrichting en vertelt er binnenkort over in Wijchen.
Wie binnenstapt in het huis in de Nijmeegse wijk Hees waar Ester Selten met haar man woont, komt niet zo maar een gemiddeld rijtjeshuis binnen. Meteen is duidelijk dat hier iemand woont met gevoel voor interieur. Oud hout, groene, grijze en bruine kleuren geven de woning een uitgebalanceerde en tijdloze uitstraling. ,,En bijna alles is tweedehands.”
Inrichting is belangrijk voor Ester Selten. Ze heeft een bedrijf in autismevriendelijk interieuradvies en geeft binnenkort twee keer een lezing met een workshop over haar werk in de Wijchense bibliotheek. Beide avonden, op 29 maart en 3 april, zijn al volgeboekt.
,,Als meisje van acht was ik al bezig met de inrichting van mijn kamer”, zegt de in het Brabantse Wilbertoord geboren en opgegroeide Selten (40). Ze volgde de mbo-opleiding sociaal-pedagogisch werk en ging werken op woongroepen van mensen met een verstandelijke beperking. ,,Ik kreeg in dat werk ook te maken met mensen met autisme.”
Als een groep een nieuwe ruimte betrok, was het vaak Ester die zich met de inrichting bezighield. ,,Bij groepen die veel structuur nodig hebben wilde de leiding vaak dat de ruimtes wit zijn, met zo weinig mogelijk accessoires. Alles om het prikkelarm te houden. Maar het moet ook niet geheel zonder prikkels zijn. In een steriele witte omgeving is het ook niet fijn om te verblijven.”
Ruim drie jaar geleden kreeg Selten een burn-out. ,,Ik ben een gevoelig persoon. Ik trok me de problemen van de mensen met wie ik werkte soms te veel aan. Ook kreeg ik moeite met hoe dingen in de zorg georganiseerd zijn. In die periode ging ik nadenken. Ik wilde niet meer alleen maar in de zorg werken. Ik heb het geprobeerd als interieuradviseur voor mensen zonder zorgindicatie, maar dat werkte niet. Ik wil toch die extra laag. Ik heb een opleiding van een jaar gedaan die helemaal over autisme gaat, om mijn kennis te verdiepen. Drie jaar geleden heb ik nog een interieuropleiding van een jaar gedaan. Toen heb ik, drie jaar geleden, mijn bedrijf Settle Down (tot rust komen, MP) opgericht. Het eerste jaar was het aftasten, maar nu begint het goed te lopen. Naast mijn bedrijf werk ik nog in deeltijd in de zorg.”
Selten geeft interieuradviezen aan instellingen maar ook aan particulieren. ,,Aan ouders die het voor hun kind vragen, maar ook aan volwassenen met autisme die iets met hun interieur willen doen.” Selten geeft geen standaard adviezen. ,,Er zijn heel veel verschillende vormen van autisme. Ik geef altijd een advies op maat. Maar er zijn wel dingen die steeds terugkomen. Moeite met het verwerken van prikkels is een terugkerend probleem bij autisten. Daarom werk ik veel met natuurlijke materialen en kleuren, omdat die rust geven.”
,,Mensen met autisme hebben vaak de neiging dingen te verzamelen. Maar als de hele kamer vol staat met knuffels of beelden, wordt het een rommel en daar gaan weer te veel prikkels van uit. Dan zeg ik: zet die dingen bij elkaar in een kastje dat ook dicht kan als je even meer rust in je kamer en dus in je hoofd wilt.”
Vaak beperkt het advies zich tot de inrichting, kleuradvies en indeling van een ruimte. ,,Maar onlangs heb ik ook kasten ontworpen die door een meubelmaker zijn gebouwd.”
Het interieur is belangrijk voor mensen met autisme, benadruk de Nijmeegse. ,,Zij hebben vaak moeite om zich staande te houden in de drukke buitenwereld. Thuis moet dan de plek zijn om op te laden. Om het emmertje leeg te laten lopen.”
2. Gastblog voor FANN
Voor FANN heb ik een gastblog mogen schrijven over autismevriendelijk wonen en inrichten. FANN is een landelijk interdisciplinair netwerk voor professionals die zich inzetten voor de verbetering van diagnostiek en behandeling van meisjes en vrouwen met een autisme spectrum stoornis (ASS).
Lees de blog op: https://www.fann-autisme.nl/blogs/autismevriendelijk-wonen/
3. Interview Indebuurt.nl
Onlangs is er een artikel gepubliceerd op Indebuurt.nl over Settle Down en hoe ik mij inzet voor autisme vriendelijk interieuradvies. Indebuurt inspireert en informeert inwoners van Nijmegen via nieuws, artikelen, aanbiedingen en tips over ontwikkelingen en activiteiten in de buurt.
Lees het artikel hier: Ester helpt mensen met autisme met hun interieur: ‘Kies voor rustige kleuren’
4. Artikel Autisme Centraal
Voor het blad ‘Sterk! In Autisme’ van Autisme Centraal in België, mocht ik dit onderstaande artikel schrijven over autisme vriendelijk wonen en inrichten. Veel leesplezier!
Home sweet Home
‘Home is where the heart is’ en meer van dit soort zoetsappige quotes, wie kent ze niet. Maar wat ze er mee willen zeggen is dat je je thuis goed moet voelen, een thuis waar je op je gemak bent, waar je ontspannen kan zijn en tot rust kan komen. Dat geldt voor iedereen maar zeker ook voor mensen met autisme. Want de wereld buiten je huis om, kan al zo overweldigend, vol prikkels en niet te begrijpen zijn. Dan is het natuurlijk wel zo fijn om je in je eigen huis wel goed te voelen.
Maar laat dat nu net niet zo vanzelfsprekend zijn in de wereld van autisme. Autisme vriendelijk wonen staat nog in de kinderschoenen. En daar ben ik het afgelopen jaar weer vol verbazing achter gekomen.
Ik heb in 2013 de post-HBO autisme opleiding bij Autisme Centraal mogen volgen. Ik was toentertijd werkzaam op een woongroep voor zeer ernstig verstandelijk beperkte jongeren met autisme. Wat een geweldige doelgroep, maar ook een ondergeschoven kindje als je het mij vraagt. Maar dat terzijde. Als eindopdracht heb ik een autisme vriendelijke woning gecreëerd (op papier, dat wel). Ik heb o.a. rekening gehouden met de omgeving, de indeling van de woning, materiaalgebruik, belichting, geluidsprikkels en kleurkeuze. Ik heb toen geprobeerd zoveel mogelijk informatie over dit thema te verzamelen. Dat viel toen al niet mee, maar wat blijkt er is sinds die tijd nog weinig bijgekomen! Nou ja, daar stond ik echt van te kijken! En dat moet toch anders, dacht ik…..dus ik ben eind vorig jaar gestart met mijn eigen bedrijf als interieur stylist (Settle Down interieur styling). Dit doe ik naast mijn werk als autisme coach/loopbaan begeleidster. Ik ben een interieur stylist die zich vooral richt op de brocante en landelijke stijl maar naast regulier advies in die stijlen, richt ik me ook op autisme vriendelijke interieur styling. En dat is telkens weer ander advies en een ander resultaat. Omdat iedereen weer andere lasten maar ook andere wensen heeft. Dus ik zorg voor advies op maat. Daar sta ik echt voor!
Er zijn nog weinig onderbouwde theorieën over wonen voor autisme. Er zijn enkele boekjes uitgegeven en er zijn wat sites met projecten te vinden. Maar er is nog zo weinig aandacht voor geweest! En daar begint steeds meer verandering in te komen. Helaas moet ik zelf vaak de vertaalslag nog maken en mijn eigen ervaring in het werkveld gebruiken om tot oplossingen te komen. En daarbij moet je creatief zijn! En dat is leuk, samen zoeken naar ideeën en oplossingen. Ik word daar heel enthousiast van!
In de tijd dat ik op de, eerder genoemde, woongroep werkte woonde er een jongen die alles op zijn kamer van de muur trok…..dit deed hij niet vanuit frustratie of agressie, hij leek deze dingen wel leuk te vinden om mee te spelen. Dus een kamer die ‘hufterproof’ was, zonder gordijnen (maar verduistering aan de buitenkant van de ramen), een kast die vast stond aan de muur en een ‘hufterproof’ bed wat eigenlijk een groot matras was ter hoogte van een bed, zo zag zijn kamer eruit. Heel ‘hufterproof’ maar ook heel sfeerloos en klinisch. Hij had er zelf naar mijn idee niet zoveel moeite mee, maar zijn ouders daarentegen des te meer. Dus we zijn samen gaan nadenken en uiteindelijk heb ik iemand ingehuurd die een mooi graffiti kunstwerk op de muur heeft gespoten. De bewoner in kwestie werd voortaan elke ochtend wakker aan een zandstrand met uitkijk op de zee en palmbomen. Zo was iedereen blij en tevreden met het resultaat en was het een passende oplossing.
En zo blijft het maatwerk. Een woongroep vraagt weer iets anders dan iemand die zelfstandig woont. Dat verandert een vraag vaak compleet. Ik kijk naar wat mijn klant nodig heeft. We gaan in gesprek met elkaar. Wat stoort jou, wat heb je nodig, wat vindt je prettig of juist niet? Heb je last van zonlicht wat door de ramen naar binnenkomt en moeten we dus gaan kijken naar de juiste raambekleding? Of gaan we met rustige kleuren werken zodat we een rustige, kalme omgeving creëren? Heb je juist een kast nodig met juiste opbergsystemen? Moeten we verder nog met pictogrammen, plattegronden of andere verduidelijking gaan werken? Kunnen we nog iets doen aan het overmatige geluid of het duidelijker krijgen van de functies van ruimtes of hoekjes? Alles is bespreekbaar, en we gaan samen kijken of dat gerealiseerd kan worden. Natuurlijk zijn bepaalde storende factoren een bouwkundig probleem. Dan word het voor mij lastiger om dit op te lossen. Maar wie weet kunnen we daar weer iemand voor inhuren die daarin gespecialiseerd is. Al kan ik helaas je huis in die drukke wijk niet weg toveren naar een bosrijke, rustige omgeving. Maar we kijken zeker naar de mogelijkheden.
En daarmee komt ook de Autisme Centraal methodiek om de hoek. Deze hanteert 6 pijlers met een controle paneel voor creatieve denkers. Het maatwerk komt hier in terug. Gecombineerd met creatief denken, het buiten de gebaande paden durven gaan. Het is nog zo onbekend en nieuw dat het niet één concept is wat op iedereen van toepassing is. Het vergt de creativiteit om ‘out of the box’ te zoeken naar oplossingen en zo tot maatwerk te komen.
De 6 pijlers:
Autistisch denken: Ik probeer de persoon met autisme zo goed mogelijk te begrijpen. Gelukkig heb ik al heel wat ervaring met mensen met autisme en daar heeft naast mijn werk de opleiding van Autisme Centraal een groot aandeel in gehad. Ik neem de 1e pijler dan ook zeer grondig mee in mijn werk als interieur stylist en mijn contact en benadering naar de klant.
Basisrust: dat is de kern voor mijn werk als interieur stylist. Basisrust dat is het uitgangspunt en dat is vaak waar het probleem ligt en wat juist zo belangrijk is. Dus samen bekijken we wat basisrust inhoudt voor mijn klant en hoe we dat gerealiseerd krijgen.
Concrete Communicatie: Natuurlijk probeer ik in mijn communicatie zo duidelijk en concreet mogelijk te zijn. Maar daarnaast kunnen we ook kijken wat er aan concrete communicatie nodig is in huis. Moeten we duidelijk maken in welke ruimte je bent? Moeten we een plattegrond maken van jouw woning of zelfs het gebouw waar je woont omdat je anders verdwaalt en de functie van de ruimte niet herkent? Moeten we pictogrammen neerhangen op kastdeurtjes zodat je weet wat je ook alweer in die kastjes hebt gestopt? Er is zoveel mogelijk als het gaat om het concreet maken van zowel communicatie als het verhelderen van andere zaken.
Dubbelspoor: Bij het dubbelspoor heb je dus twee sporen. Spoor 1: De omgeving en Spoor 2: de persoon met autisme. Bij spoor 1 ga je de volgende dingen aanpassen als dat nodig is: tijd, ruimte, activiteit, gedrag, verwachtingen en gevolgen. Vanuit mijn werk als interieur stylist zal ik vooral de ruimte aanpassen. Natuurlijk zal het niet altijd zo zwart/wit zijn en komen de andere facetten ook wel eens aan bod. Meestal zullen ouders, opvoeders en/of begeleiders meer met de andere facetten van spoor 1 en spoor 2 bezig zijn.
Soms zie ik de vraag voorbij komen of het wel nodig is om een huis of slaapkamer autisme vriendelijk te maken, want de buitenwereld is dat niet en dan is het contrast te groot. Maar juist omdat de buitenwereld vaak zo autisme onvriendelijk is, is het van belang dat (wanneer je dat nodig hebt) je huis juist voor jou zo autisme vriendelijk mogelijk is. Wat ik in het begin van dit artikel al schreef is dat het zo belangrijk is dat je tot rust kan komen in je eigen huis of kamer. Het idee dat je nergens tot rust komt en overal stress of overprikkeling ervaart…het idee alleen al maakt mij onrustig. En we kunnen niet verwachten dat het overal, buiten je eigen plek om, autisme vriendelijk is. Daar komt spoor 2 ook om de hoek kijken. En dus zal er al voldoende aanpassingsvermogen gevraagd worden van de mensen met autisme, dus des te belangrijker vind ik het dat je thuis dan dus een plek is waar je jezelf kan zijn en je kan ontspannen en je prettig voelt. Daarin nemen we, wanneer nodig of gewenst, ook ouders, opvoeders, begeleiders of andere naasten mee. Zij zijn degene die helpen om de mensen met autisme te laten groeien, ik probeer de wereld binnenshuis begrijpelijker te maken.
Eigenheid: ook dit punt vind ik ontzettend belangrijk in mijn werk als interieur stylist. Naast dat een woning of ruimte autisme vriendelijk is moet het natuurlijk ook jou als persoon aanspreken. Dus we gaan kijken naar wat jouw smaak is, wat vindt jij mooi, welke stijl past bij jou. En wat ik altijd erg belangrijk vind is dat er persoonlijke spullen terug komen. Zodat de woning uitstraalt dat jij er bent, dat jij er woont, en dat je ziet wie jij bent.
Functionaliteit: Natuurlijk moet dit laatste punt ook terug komen in een woning. Als een woning niet functioneel is dan is het ook niet prettig wonen. Dus een goede, praktische indeling met de juiste functies voor de juiste ruimtes en hoekjes. Duidelijk, helder en praktisch dat moet een woning zijn. Ook daarin denk ik natuurlijk mee. Niet alleen de indeling van de woning maar ook in de indeling van de inhoud van kasten kan ik meedenken, goede opbergsystemen aanbrengen, de juiste materialen in de juiste ruimtes of kastjes.
In de afgelopen maanden waren we meer op ons (t)huis aangewezen dan ooit te voren, door de corona crisis. En dan wordt zo’n plek helemaal belangrijk. Doordat ik nu veel meer thuis ben zie ik ineens veel meer dingen die me storen en die ik aan wil pakken. Maar heb ik ook ervaren hoe heerlijk ik mijn huis vind. Ik voel me er zo fijn en prettig. En dat is zo belangrijk en dat gun ik iedereen.
Er zijn inmiddels steeds meer initiatieven voor autisme vriendelijk wonen maar dan zijn het meer de locaties en de woonvorm (zoals ouderinitiatieven) waar je over hoort. Maar als het gaat om inrichten en de styling voor een autisme vriendelijke woning….daarin voel ik me nog wat alleen. Mogelijk helpt dit artikel hierin en staan ook andere mensen op. Ik hoop dat ik dit werk nog lang mag doen en zo een bijdrage kan leveren in het autisme vriendelijker maken van de wereld.